ΣΥΝΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑΒΟΛΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΤΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΟΡΙΣΘΗΣΟΜΕΝΩΝ 36 ΜΗΝΩΝ ΚΑΤΑΒΟΛΩΝ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 8 ΠΑΡ. 2 ΤΟΥ ΝΌΜΟΥ (άρθρο 58 παρ. 2, 61 παρ. 2 του Ν. 4549/2018 και 5 παρ. 3, 6 και 8 παρ. 2 του Ν. 3869/2010 και 68 παρ. 8 των μεταβατικών διατάξεων)

Η παράγραφος 2 του άρθρου 59 «Το δεύτερο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 5 του ν. 3869/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «Οι μηνιαίες καταβολές από την κατάθεση της αίτησης μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης, συνυπολογίζονται στις καταβολές της παραγράφου 2 του άρθρου 8», εφαρμόζεται και στις δίκες, που είναι εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου.
Η παράγραφος 2 του άρθρου 61 «Μετά το τρίτο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 8 του ν. 3869/2010 προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Από το ποσό αφαιρείται ό,τι καταβλήθηκε συνολικά σε εκτέλεση της προσωρινής διαταγής του άρθρου 5 ή της απόφασης αναστολής του άρθρου 6, διαιρούμενο διά το πλήθος των δόσεων της παρούσας παραγράφου.» εφαρμόζεται και στις δίκες, που είναι εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου.
Η εν λόγω μεταβολή αποτελεί ίσως το πιο θετικό σημείο της αναθεώρησης που επήλθε στο Ν. 3869/2010, με το Ν. 4549/2018 και αποτέλεσε και εισήγηση του γράφοντος στην άτυπη διαβούλευση που έλαβε χώρα στις αρχές του έτους. Ο νομοθέτης αφαίρεσε την υποχρέωση έντοκης καταβολής της διαφοράς μεταξύ της δόσης της προσωρινής διαταγής και της οριστικής απόφασης, με τη μνεία ότι η εν λόγω διάταξη ήταν ίσως η πιο «ατυχής» της προηγούμενης αναθεώρησης.
Η αναθεώρηση του τρόπου συνυπολογισμού και επιμέτρησης των καταβολών από την κατάθεση της αίτησης, μέχρι και την έκδοση απόφασης, η μεταβολή του τρόπου συνυπολογισμού από χρονικό και ποσοτικό σε αποκλειστικά ποσοτικό και η αφαίρεση της τιμωρητικής διάταξης για την έντοκη καταβολή της διαφοράς μεταξύ προσωρινών και οριστικών καταβολών μέσα σε διάστημα ενός (1) έτους, κρίθηκαν επιβεβλημένες από το νομοθέτη και δικαιολογούνται απόλυτα στην αιτιολογική έκθεση του Ν. 4549/2018, η οποία επί λέξει αναφέρει:

«Η παράγραφος 2 συνδυάζεται µε τη ρύθµιση που εισάγει η παράγραφος 2 του άρθρου 61. Η ισχύουσα διάταξη της παραγράφου 3 του άρθρου 5 σε συνδυασµό µε την παρ. 5 του άρθρου 9 του ν. 3869/2010 οδηγούσε σε αξιολογική αντινοµία. Αν ένας οφειλέτης κατέβαλλε δυνάµει της προσωρινής διαταγής ποσό µικρότερο από αυτό που όριζε η οριστική απόφαση και από τη χορήγηση της προσωρινής διαταγής µέχρι την έκδοση της οριστικής απόφασης µεσολαβούσε µεγάλο χρονικό διάστηµα, τότε ο οφειλέτης αντιµετώπιζε το εξής πρόβληµα: Οι δόσεις της προσωρινής διαταγής συνυπολογίζονταν στο χρονικό διάστηµα της ρύθµισης του άρθρου 8 του ν. 3869/2010, εποµένως το χρονικό διάστηµα των τριών ετών του άρθρου 8 µετρούσε από τη χορήγηση της προσωρινής διαταγής και συµπληρωνόταν σε µικρό διάστηµα από την έκδοση της οριστικής απόφασης. Μετά δε τη συµπλήρωση της τριετίας, καλούνταν ο οφειλέτης να αποπληρώσει εντόκως σε µόλις ένα έτος τη διαφορά, µε αποτέλεσµα να αναγκάζεται να υπερβεί την ικανότητα αποπληρωµής του. Αντίθετα, ο οφειλέτης στον οποίο δεν χορηγήθηκε καθόλου προσωρινή διαταγή, πληρώνει το ποσό ακριβώς που αντιστοιχεί στην ικανότητα αποπληρωµής του επί τρία έτη από την έκδοση της οριστικής απόφασης. Για να αντιµετωπιστεί αυτή η αντινοµία, οι προτεινόµενες διατάξεις προβλέπουν ότι το χρονικό διάστηµα των τριών ετών θα υπολογίζεται σε κάθε περίπτωση από την έκδοση της οριστικής απόφασης, το δε συνολικό ποσό που καταβλήθηκε δυνάµει της προσωρινής διαταγής θα αφαιρείται από τις καταβολές της ρύθµισης του άρθρου 8 του ν. 3869/2010, αφού βέβαια διαιρεθεί διά το πλήθος των δόσεων της ρύθµισης. Έτσι διασφαλίζεται αφενός ότι κανείς δεν θα χρειαστεί να υπερβεί την ικανότητα αποπληρωµής του, αφετέρου ότι όποιος κατέβαλε ποσά δυνάµει προσωρινής διαταγής θα περιέρχεται σε καλύτερη θέση από εκείνον που δεν έλαβε προσωρινή διαταγή και δεν κατέβαλε τίποτε.».
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Ο οφειλέτης έχει καταθέσει, στις 11-07-2018 αίτηση υπαγωγής στις διατάξεις του Ν. 3869/2010. Η προσωρινή συζητείται στις 09-09-2018 και η εκουσία έχει προσδιορισθεί για 15-03-2019. Ο οφειλέτης από την κατάθεση της αίτησης και μέχρι τη συζήτηση της προσωρινής διαταγής κατέβαλε το ποσό των διακοσίων ευρώ (200,00€) μηνιαίως, ήτοι κατέβαλε για διάστημα δύο (2) μηνών, το ποσό των τετρακοσίων ευρώ (200,00€Χ2=400,00€). Στις 09-09-2018 εκδίδεται προσωρινή διαταγή που ορίζει μηνιαίες καταβολές ύψους τριακοσίων ευρώ (300,00€) από τον μήνα Οκτώβριο του έτους 2018 μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης. Ο οφειλέτης καταβάλει μέχρι τη συζήτηση της αιτήσεως το ποσό των χιλίων οκτακοσίων ευρώ (6 ΜΗΝΕΣ Χ 300,00€= 1.800,00€). Ήτοι συνολικά, από την κατάθεση της αιτήσεως μέχρι και τη συζήτηση της αιτήσεως, ο οφειλέτης έχει καταβάλει το συνολικό ποσό των δύο χιλιάδων διακοσίων ευρώ (1.800,00€ με την ΠΔ +400,00€ από την κατάθεση μέχρι την ΠΔ=2.200,00€). Στις 15-03-2019, η αίτηση εκδικάζεται και το Δικαστήριο και στις 03-07-2019 δημοσιεύεται απόφαση που κάνει δεκτή την αίτηση, ορίζοντας καταβολές στο πλαίσιο του άρθρου 8 παρ. 2 [εισόδημα από κάθε πηγή – έξοδα διαβίωσης] ύψους τριακοσίων πενήντα ευρώ (350,00€), αρχής γενομένης από τον πρώτο μετά τη δημοσίευση μήνα, ήτοι από τον μήνα Αύγουστο του έτους 2019. Η ρύθμιση λοιπόν του άρθρου 8 θα έχει διάρκεια τριάντα έξι (36) μήνες και κανονικά ολοκληρώνεται τον μήνα Ιούλιο του έτους 2022.
*Σημειωτέον ότι αρκετές αποφάσεις εκκινούν τη ρύθμιση του άρθρου 8 παρ. 2 του νόμου από την κοινοποίηση προς τον αιτούντα της απόφασης.
Η ρύθμιση του άρθρου 8 είναι συνολικού ύψους δώδεκα χιλιάδων εξακοσίων ευρώ (350,00€ Χ 36 μήνες =12.600,00€).
Πλην όμως, με το συνυπολογισμό των καταβολών, που έχουν ήδη λάβει χώρα, κατά τα ανωτέρω, ύψους 2.200,00€, θεωρείται ότι το εναπομείναν ποσό της ρύθμισης του άρθρου 8 παρ. 2 ανέρχεται σε ευρώ δέκα χιλιάδες τετρακόσια (10.400,00€), με συνέπεια, το ποσό των μηνιαίων καταβολών να ανέρχεται σε ευρώ διακόσια ογδόντα οκτώ και ογδόντα οκτώ (10.400,00€ / 36 μήνες = 288,88€).
Ένας άλλος τρόπος υπολογισμού είναι και ο κάτωθι:
Ορισθείσα μηνιαία δόση ύψους 350,00€ – μηνιαίος επιμερισμός ήδη διενεργηθεισών καταβολών (2.200,00€/36 μήνες =61,12€). Επομένως η μηνιαία δόση αποπληρωμής του άρθρου 8 ανέρχεται σε ευρώ διακόσια ογδόντα οκτώ και ογδόντα οκτώ (350,00€-61,12€ = 288,88€) και θα έχει διάρκεια τριάντα έξι (36) μήνες.
ΠΡΟΒΛΗΜΑ: Θεωρώντας εύλογη και συνήθη τη μεσολάβηση ενός διαστήματος τουλάχιστον τεσσάρων (4) μηνών, μεταξύ της συζήτησης της αίτησης και της έκδοσης απόφασης είναι εν τοις πράγμασι αδύνατο να συνυπολογίσει ο Δικαστής τις καταβολές για το εν λόγω διανυθέν διάστημα, εφόσον ο οφειλέτης συνεχίζει να καταβάλει.
Υπάρχει λοιπόν το ερώτημα. Έχει νόημα να καταβάλει ο οφειλέτης την ορισθείσα δόση της προσωρινής διαταγής μετά τη συζήτηση και μέχρι την έκδοση απόφασης; Το Δικαστήριο, πλέον καλείται να ελέγξει πλήρως τα τραπεζικά καταθετήρια ή την κίνηση λογαριασμού, που προσκομίζει ο οφειλέτης, γεγονός που άλλωστε, μετά βεβαιότητας θα οδηγήσει σε περαιτέρω καθυστέρηση στην έκδοση αποφάσεων. Πλέον, δηλαδή, δεν μπορεί να εκδίδεται απόφαση που θα ορίζει καταβολές πχ 350,00€ μηνιαίως με τη γενική αναφορά «με συνυπολογισμό των καταβολών τις οποίες έχει πραγματοποιήσει ο αιτών από την κατάθεση της αίτησης μέχρι και την έκδοση απόφασης», καθώς κάτι τέτοιο ουσιαστικά καθιστά υποχρεωτική την ήδη, δια της παρούσας αναθεώρησης, προαιρετική κατάθεση της αίτησης απαλλαγής, προκειμένου να ελεγχθεί ο συνυπολογισμός των καταβολών.
Εν όψει των ανωτέρω, πιθανή κρίνεται η προσκόμιση στη θυρίδα των Δικαστών των αποδεικτικών καταβολών από τη συζήτηση μέχρι την έκδοση απόφασης.