Φέτος, ο Άγιος Βασίλης δεν έφερε αναστολή πλειστηριασμών, ούτε καν μια τυπική παράταση ενός – δύο μηνών στη δυνατότητα κατάθεσης αίτησης υπαγωγής στο “Νόμο Κατσέλη” με τις διατάξεις που είναι σε ισχύ μέχρι 31-12-2015, πριν την εκκίνηση του νέου “συστήματος” αντιμετώπισης της υπερχρέωσης, το οποίο ολοκληρώθηκε σε αρκετές φάσεις, σαν τα κομμάτια ενός παζλ, που παραμένει μέχρι σήμερα άλυτο και θολό.
Αυτό που έπρεπε να γίνει, ήδη από τον μήνα Οκτώβριο, για μία ακόμα φορά δεν νομοθετήθηκε ποτέ. Εικόνες απόλυτης ντροπής όχι μόνο για το επάγγελμα του δικηγόρου, αλλά και για την ίδια την ανθρώπινη φύση, εκτυλίσσονται καθημερινά στα Ειρηνοδικεία όλης της χώρας. Ατελείωτες ουρές, νούμερα για σειρά προτεραιότητας, άνθρωποι που υποχρεώνονται να πράξουν το αδύνατο, μέσα στην καρδιά των Χριστουγέννων. Οι πολίτες βρίσκονται σε παράκρουση και, καθώς βομβαρδίζονται καθημερινά από μεγάλες δόσεις φόβου, αδυνατούν να διαχειριστούν μία κατάσταση που έχει πλέον βγει εκτός ελέγχου.
Η κυβέρνηση μέσα σε λίγες ημέρες πρόλαβε να νομοθετήσει τη δυνατότητα πώλησης των κόκκινων δανείων σε ξένα κερδοσκοπικά κεφάλαια –αρχικά αυτό αφορά μεγάλα επιχειρηματικά δάνεια και στεγαστικά δευτερευουσών κατοικιών, ωστόσο η πιθανότητα συμπερίληψης από 15/2/2016 και των στεγαστικών δανείων Α΄ κατοικίας και των μικρών επιχειρηματικών δανείων, έχει μετατραπεί πλέον σε βεβαιότητα– καθώς και να επιδοθεί σε μία άνευ προηγουμένου προσπάθεια αποδυνάμωσης της θέσης των δανειοληπτών, μέσω μιας σειράς νομοθετημάτων, όπως η χαοτική τροποποίηση του Ν. 3869/2010 και ο ακραίος περιορισμός, με την τροποποίηση του Κ.Πολ.Δ., των μέσων άμυνας σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης, με αποκλειστικό στόχο να αυξήσει την μελλοντική τιμή πώλησης των κόκκινων δανείων στα funds. Ποιο fund άλλωστε θα αγόραζε σε “καλή”, για τις τράπεζες, τιμή μία απαίτηση από δάνειο που θα ήταν ουσιαστικά αδύνατο να εισπραχθεί με τα δεδομένα και τη νομοθεσία προστασίας της πρώτης κατοικίας, όπως ίσχυε μέχρι το 2014;
Πάμε, όμως, πάλι στο ζήτημα της μη παράτασης των –αδύνατων– προθεσμιών που έθεσε ο νομοθέτης. Τόσο η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή, όσο και τα αρμόδια υπουργεία γνώριζαν, ήδη από τον Οκτώβριο, το πρόβλημα και τις ακραία έκνομες –αντί για δέκα (10) εργάσιμες ημέρες, σε πολλές περιπτώσεις ξεπέρασαν τους δύο (2) μήνες– καθυστερήσεις από μεριάς των τραπεζών, στη χορήγηση των απαιτούμενων δικαιολογητικών εγγράφων για την κατάθεση της αίτησης υπαγωγής στο Νόμο για τα Υπερχρεωμένα Νοικοκυριά. Αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν, όσοι δανειολήπτες επιθυμούσαν να ενταχθούν στο Ν. 3869/2010 από το καλοκαίρι και μετά, να καταφέρουν να συγκεντρώσουν τα δικαιολογητικά έγγραφα λίγο πριν τα Χριστούγεννα και να συνωστίζονται στις ουρές των Ειρηνοδικείων, μαζί με αυτούς που πίστεψαν τις δημοσιογραφικές κορώνες ότι ο Νόμος “Κατσέλη” δήθεν καταργείται με το νέο έτος και έσπευσαν να καταθέσουν, όπως – όπως, αόριστες και ανεπαρκείς αιτήσεις. Στις 23 Δεκεμβρίου έλαβε χώρα ο απόλυτος εμπαιγμός. Το πρωί υπήρξε η φήμη ότι ο ίδιος ο πρωθυπουργός θα έκανε παρέμβαση προκειμένου να δοθεί παράταση λίγων ημερών στην κατάθεση των αιτήσεων, λόγω των καθυστερήσεων στη χορήγηση των δικαιολογητικών. Αντ’ αυτού, δημοσιεύτηκε μια ερμηνευτική εγκύκλιος, που ανέφερε ουσιαστικά αυτό που μέχρι σήμερα ξέραμε. Καμία παράταση, λοιπόν, στη λήγουσα προθεσμία υποβολής των αιτήσεων για υπαγωγή στις παλιές διατάξεις του Ν. 3869/2010 και δυνατότητα προσκόμισης εγγράφων μέχρι και σαράντα πέντε (45) ημέρες μετά. Μάλιστα, το βράδυ ζήσαμε και την απόλυτα σουρεαλιστική στιγμή, το Υπουργείο Οικονομίας να εκδίδει δελτίο τύπου για να διευκρινίσει την ερμηνευτική εγκύκλιο που ερμήνευσε κάποιες διατάξεις του Νόμου.
Έχει δε καλλιεργηθεί η εσφαλμένη εντύπωση ότι η συγκέντρωση των δικαιολογητικών, οδηγεί σε άμεση κατάθεση της αίτησης, χωρίς να λαμβάνεται υπόψιν το χρονοβόρο στάδιο της σύνταξης μιας πλήρους και εμπεριστατωμένης αίτησης, καθώς και της προετοιμασίας των σχετικών εγγράφων του φακέλου. Οι Δικηγόροι δεν είμαστε ούτε μηχανές σύνταξης δικογράφων και μάλιστα με ελλιπή έγγραφα, ούτε μεταφορείς εγγράφων.
Οι άνθρωποι που νομοθετούν, απέδειξαν για μία ακόμα φορά, ότι στερούνται όχι μόνο γνώσης και πληροφόρησης για το αντικείμενο που νομοθετούν, αλλά και συναίσθησης της πραγματικότητας, την οποία οι ίδιοι δημιούργησαν.
Η κυβέρνηση πιστεύει ότι το, εκ πρώτης όψεως, πολυδαίδαλο και μη λειτουργικό για εμάς τους αδαείς, νέο καθεστώς του “Νόμου Κατσέλη”, σε συνδυασμό με την επικείμενη εισαγωγή του θεσμού της διαμεσολάβησης στην εργαλειοθήκη διαχείρισης των “κόκκινων” δανείων, θα οδηγήσει σε λύσεις. Το ευχόμαστε. Καλές Γιορτές σε όλες και όλους!
*Ο κ. Μιχάλης Ι. Κούβαρης είναι δικηγόρος, Νομικός Σύμβουλος της Ένωσης Καταναλωτών και Δανειοληπτών και Διαπιστευμένος Διαμεσολαβητής του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.